वैदिक साम्यवाद : नेपालको वामपन्थी आन्दोलनको पुनर्जागरणको बाटो ✊

📌 प्रस्तावना

नेपाल वामपन्थी आन्दोलनको भूमि हो।
राणा शासनको अन्त्यदेखि गणतन्त्रसम्म, हरेक ठूलो परिवर्तनको अगुवाइ वामपन्थीहरूले गरेका छन्।

जनताको छातीमा नयाँ सपनाको ज्योति जगाउने, शोषणविरोधी स्वरलाई मुखरित गर्ने, र देशलाई निरन्तर परिवर्तनतर्फ अघि बढाउने ऊर्जा वामपन्थमै थियो।

तर आज— त्यो गौरवमय आन्दोलन फुट, ध्रुवीकरण, सत्ता–लालसा र वैचारिक अस्पष्टतामा फँसेर अस्तव्यस्त भएको छ।
जनता निराश छन्, कार्यकर्ता अल्मलिएका छन्, र नयाँ पुस्ता अर्थात् Gen G आन्दोलन पुरानो नारा, पुरानो शैली र पुराना नेताहरूप्रति उदासीन हुँदै नयाँ बाटो खोजिरहेको छ।

👉 यस्तो अवस्थामा, यदि वामपन्थीहरूले आफैंलाई सच्याएनन् भने, नेपालले आफ्नो ठूलो विचार र ठूलो क्रान्ति सदाका लागि गुमाउनेछ।

१️ वामपन्थी ध्रुवीकरणको पीडा

आज नेपालका वामपन्थी दलहरू टुक्रिएका छन्।
एकताका सुन्दर सपनाहरू बारम्बार भत्किएका छन्।

नेताहरू पद र सरकारका लागि गठबन्धन र विभाजनको खेल खेलिरहेका छन्।
कार्यकर्ता बीचको विश्वास कमजोर भएको छ, जनता निराश भएका छन्।

💡 यो केवल राजनीतिक समस्या होइन, आन्दोलनकै आत्माको संकट हो।

👉 जब एकता टुट्छ, तब जनताको आशा टुट्छ। जब आशा टुट्छ, तब आन्दोलनको अर्थ हराउँछ।

२️ विचारगत अस्पष्टता

वामपन्थी दलहरूको अर्को पीडा हो— विचारगत भ्रम।

कोही केवल संसदीय चुनावमा जित्ने ध्याउन्नमा छन्।
कोही क्रान्तिको नारा लगाउँछन् तर जनजीवनमा वैकल्पिक व्यवस्था दिन सक्दैनन्।

यसरी साम्यवादको मूल आत्मा— वर्गविहीन, शोषणविहीन समाज निर्माण— कतै हराएको छ।

👉 जनताले सोधिरहेका छन्— “हामीले तपाईंलाई केका लागि चुनेका थियौँ? पद र पैसाकै लागि हो?”

३️ “धर्म अफिम हो” भन्ने नाराको गलत प्रयोग

📖 मार्क्सले भनेका थिए— “Religion is the opium of the people.”
तर यो वाक्य यूरोपको सन्दर्भमा थियो।

तर नेपालमा?
यहाँ धर्म भनेको सत्य, नैतिकता, परोपकार, कर्तव्य र प्रकृतिसँगको सामंजस्य हो।

धर्मले यहाँ समाजलाई एकतामा बाँधेको छ—
🌸 गुठी प्रणाली
🌸 जात्रा–उत्सव
🌸 मेलापात र सहकार्य

✨ ऐतिहासिक उदाहरण

गुठी प्रणाली: सामूहिक भूमिको व्यवस्थापन, धार्मिक संस्कारको निरन्तरता।
राजा जनक (विदेह): सत्ता भोग्दा पनि त्याग र धर्मलाई मेरुदण्ड।
गाउँप्याली सामूहिकता: खेत जोत्न, मेलापातमा सिँचाइ बनाउने, श्रम सहकार्य।

👉 यसैले नेपालमा धर्म अफिम होइन, सामाजिक शक्ति र नैतिक अनुशासन हो।
अब वामपन्थीहरूले धर्मलाई अस्वीकार गरेर होइन, आत्मसात गरेर मात्र आन्दोलनलाई पुनः शक्तिशाली बनाउन सक्छन्।

४️ साम्यवादमा एकताको अपरिहार्यता

वामपन्थीहरूको बल केवल संख्यामा होइन, विचारमा छ।
तर जब विचार नै कमजोर हुन्छ, तब संगठन केवल बोझ हुन्छ।

✅ श्रमिक र किसानको नेतृत्वमा उभिने
✅ उत्पादनलाई सामूहिक बनाउने
✅ वितरणलाई समान र न्यायपूर्ण बनाउने

👉 वामपन्थीहरूको भविष्य केवल एकतामा छ।
एकता बिना वामपन्थ केवल नाममात्रको आन्दोलन हुन्छ।

५️ वैदिक साम्यवाद : अन्तिम विकल्प

अब प्रश्न उठ्छ— कस्तो साम्यवाद?
उत्तर छ— वैदिक साम्यवाद।

यसको सार

साम्यवादको आर्थिक समानता लाई वैदिक संस्कृतिको नैतिकता र आध्यात्मिकता सँग जोडेर नयाँ समाज निर्माण गर्नु।

यसको विशेषता

आर्थिक न्याय → सामूहिक स्वामित्व, शोषणविहीन वितरण।
नैतिक शुद्धता → धर्म, सत्य, कर्तव्य, परोपकार।
सांस्कृतिक आत्मा → नेपालकै मौलिक वैदिक संस्कारसँग मेल खाने समाजवाद।
प्रकृतिसँग सन्तुलन → उपभोग–उत्पादन दुवै प्रकृति–मैत्री।

👉 यसरी वैदिक साम्यवादले आर्थिक न्याय + नैतिक शुद्धता + सांस्कृतिक आत्मा लाई एकसाथ अघि बढाउँछ।

६️ नेपालका लागि सन्देश

नेपालको आत्मा छ— वैदिक संस्कार, वैदिक संस्कृति।

त्यसैले अब वामपन्थीहरूलेः

फुट र सत्ताको खेल त्याग्नुपर्छ।
“धर्म अफिम हो” भन्ने नारालाई इतिहासमा छोड्नुपर्छ।
साम्यवादलाई वैदिक मूल्यसँग जोडेर वैदिक साम्यवाद अवलम्बन गर्नुपर्छ।

👉 यसरी मात्र वामपन्थी आन्दोलनले पुनः ठूलो विचार, ठूलो आन्दोलन र ठूलो क्रान्तिको आधार बनाउन सक्छ।

🔻 निष्कर्ष

नेपाल वामपन्थीहरूको भूमिबाटै परिवर्तन आएको हो।
तर अहिले त्यो आन्दोलन नै अस्तव्यस्त छ।

अब समय छ—
🌿 साम्यवादमा ईमानदार एकता
🌿 धर्मलाई शक्ति मान्ने दृष्टिकोण
🌿 वैदिक साम्यवादको अवलम्बन

👉 यदि वामपन्थीहरूले यो बाटो समाते भने, नेपाल फेरि संसारलाई नयाँ विचार दिने देश बन्न सक्छ।

💬 “धर्मसहितको साम्यवाद नै नेपालको मौलिक पहिचान हो।”

✍️ Author:
Lovedev Sharma
Undergraduate Student
BA (English Studies) & B.Ed. (TESOL)
Kathmandu University, School of Education

📧 Email: l@lovedev.com.np
📞 Mobile: +977-9840629598
🌐 Website: www.lovedev.com.np

🌸 "Man is made by his belief. As he believes, so he is." – Shree Krishna 🌸

वैदिक साम्यवाद : नेपालको वामपन्थी आन्दोलनको पुनर्जागरणको बाटो