श्रावण महिना सुरु हुँदै गर्दा हामीले हरेक वर्ष देख्दै आएको दृश्य के हो भने - नेपाली हिन्दू महिला दिदीबहिनीहरू हातमा हरियो चुरा, हरियो पहिरन, र छिटोछरितो तरिकाले हरेक सोमबार मेहेन्दी लगाएर सजिँदैछन्। कतै उत्सव जस्तो माहोल, कतै धर्मजस्तो नाटक। तर हामीले कहिल्यै सोच्यौं त – के यो वास्तवमै हाम्रो सनातन वैदिक परम्परा हो?
उत्तर छ – होइन। यो हाम्रो परम्परा होइन।
🌿 हरियो चुरा र मेहेन्दी – कहाँबाट आयो यो चलन?
यो चलन न त कुनै वैदिक शास्त्रमा उल्लेखित छ, न त कुनै हिन्दू धर्मग्रन्थमा आधारित।
सत्य के हो भने – यो एउटा संस्कृतिमाथिको सूक्ष्म आक्रमण हो, जुन भारतीय मुस्लिम व्यापारीहरूले दक्षिण एशियाली समाजमा फैलाई रहेका छन्। ‘हरियो चुरा’ र ‘मेहेन्दी’ खासगरी मुस्लिम समुदायमा प्रयोग हुने सजावटका चिज हुन्, जसलाई हिन्दूहरूको पर्वमा ‘फेशन’ र ‘परम्परा’को नाममा घुसेर व्यापक बनाइँदैछ।
यदि यो हिन्दू धर्मसँग सम्बन्धित हो भने :
👉 नेपाल, भारत, बांग्लादेश, श्रीलंका, थाइल्याण्ड, इन्डोनेसिया, भियतनामजस्ता हिन्दू प्रभाव भएका देशहरूमा सार्वभौमिक रूपमा सबै हिन्दू महिलाहरूले किन गर्दैनन्?
👉 यस्ता चलन हाम्रो ऋग्वेद, यजुर्वेद, अथर्ववेद, अथवा पुराणहरूमा किन कतै उल्लेख छैन?
👉 तीज, तिहार, गोकुलाष्टमी, गंगा दशहरा, व्रत-बन्ध, विवाहजस्ता परम्परागत कार्यमा यसको उपयोग किन परम्परागत रूपमा हुँदैन?
🔱 हाम्रो वैदिक संस्कृति के भन्छ?
सनातन वैदिक धर्म शुद्धता, निष्ठा, साधना, प्रकृति र आध्यात्ममा आधारित छ।
श्रावण महिना भनेको –
-
भगवान् शिवको आराधना गर्ने पवित्र समय
-
व्रत, तपस्या, संयम र साधनाको माध्यमबाट आत्मशुद्धि गर्ने अवसर
-
रुद्राभिषेक, महामृत्युन्जय जप, गंगाजल चढाउने पुण्यकाल
यसमा फेशन, चुरा, मेहेन्दी, लालीपाउडर, सेल्फी र सोशल मिडिया पोस्ट गर्ने प्रतिस्पर्धा कुनै पनि रूपमा हाम्रो संस्कृति होइन। यो 'कन्स्युमरिज्म' को नयाँ रुप हो - जहाँ धर्मलाई पनि बजारले चलाउने प्रयास गरिरहेको छ।
❗ यस्तो संस्कृतिक अतिक्रमण किन खतरनाक छ?
👉 धर्मको नाममा आफ्नो पहिचान गुमाउँदै जानु
👉 भारतीय टेलिशृंखला र मुस्लिम व्यापारीहरूको उत्पादनमा अन्धसमर्पण गर्नु
👉 शुद्ध वैदिक अभ्यासलाई बिस्तारै विस्थापित गर्नु
यो केवल ‘मेहेन्दी’ र ‘हरियो चुरा’ को कुरा होइन - यो हाम्रो चेतना र संस्कृतिको विलोपनको शुरुआत हो।
📢 अब समय आएको छ - आँखा खोल्ने र प्रश्न सोध्ने
-
के साँच्चै हाम्रो धर्मले यसलाई समर्थन गर्छ?
-
के हामी सनातन परम्पराको नाममा अरूको संस्कार धारण गर्दैछौं?
-
के हामी हिन्दू भएर हिन्दूझैं बाँची रहेका छौं?
🔔 हाम्रो विकल्प के हो?
हामीले हाम्रो मौलिक पर्वहरूलाई वैदिक अभ्यास अनुसार मनाउनुपर्छ।
श्रावण महिनामा -
-
शिव पुराण वा उपनिषद् पढौं
-
व्रत गरेर आत्मसुधारतर्फ लागौं
-
घरघरमा रुद्राभिषेक वा महामृत्युन्जय पाठ गरौं
-
झुटो फेशन होइन, साँचो धर्म बोकौं
✍️ अन्त्यमा - धर्म भनेको मेहेन्दी र चुरा देखाउने कुरा होइन, धर्म त आफैंलाई सुधार्ने र बुझ्ने यात्रा हो।
हाम्रो सनातन संस्कृति कुनै पप कल्चर होइन जुन भोलि फेरिन्छ।
यो हजारौं वर्ष पुरानो जीवनपद्धति हो - जसलाई हामीले जोगाउन नसक्ने हो भने भोलिको पुस्ताले शिवको पूजा होइन, सजावटको झूटो संस्कृति मात्र देख्नेछ।
हर हर महादेव ! हर हर महादेव ! हर हर महादेव !
*********************************
Lovedev Sharma
Undergraduate Student
BA (English Studies) & B.Ed. (TESOL)
Kathmandu University, School of Education
📧 Email: l@lovedev.com.np
📞 Mobile: +977-9840629598
🌐 Website: www.lovedev.com.np
"Man is made by his belief. As he believes, so he is." – Shree Krishna
